A - a

a : a prep., cong.

abbacchiare : scutulare tr.

abbacchiato (depresso) : ncafatieδδu agg.

abbadessa : batessa, (matre) batissa sf.

abbaiare : bbaiare intr.

abbaino : linterninu, lucernaru sm.

abbaio : bbàiu, rùngulu sm.

abbandonare : bbandunare, lassare tr.

abbandono : bbandunu sm.

abbassamento : bbasciamientu sm.

abbassare : bbasciare, chicare tr.

abbasso : abbàsciu, a bbàsciu, bbàsciu avv., inter.

abbastanza : bbastanza; bastante, supèrchiu, troppu avv.; nu nc'e' mmale, ni putimu ccuntentare loc.

abbattere : sburrare, spurrare, sgarrare, struncunisçiare, menare a nterra tr.

abbattere piante : schiantare, terare, struncare tr.; fare nna strasçina, fare terrapiana intr.

abbattuto : menatu a nterra, spurratu agg.

abbecedario : ambeccè, sellabbaru sm.

abbellimento : mbellimientu, bbellimentu, apparatu sm., parazione sf.

abbellire : mbellìre, bbellìre, parare, urnare tr.

abbeverare : bbierare tr., dare a bbìere tr. e intr.

abbeverarsi : bìere, beìre tr. e intr.

abbeverata : bbierata, beuta sf.

abbeveratoio : pila, pileδδa, sècchia sf.; pelunceδδu sm.

abbeveratoio dei polli : rasta sf.; coppu sm.

abbigliamento : tuletta sf.; cumpretu sm.

abbigliare : ghindare, ngrillare, ntulettare, parare tr.

abbigliato : ghindatu, ngrillatu, ntulettatu, paratu agg.

abbinamento : ccuppiata sf.

abbinare : ccuppiare, ncucchiare tr.; unire a ddoi a ddoi tr.

abbinato : ccuppiatu agg.

abbindolare : bbindulare, mbrugghiare, mprusare, mmacare, nfenucchiare, pigghiare pe ffessa tr.

abbindolato : mbrugghiatu, mmacatu, mprusatu, nfenucchiatu agg.

abbiosciarsi : lluffiare, mmusciare, rifardare, scunfiare rifl.

abboccamento : bbuccamientu; mmuccamientu sm.

abboccare : mbuccare, mmuccare; ciare tr.

abbondante : bbundante, bundante, mutu, supèrchiu agg.

Abbondanza : Bbundanza pers.

abbondanza : bbundànzia, biundanzia, biundanza sf.

abbondare : bbundare, ncurmunare, sçiùngere tr.; èssere mutu, troppu intr.

abbondare in prosperità : biundare tr.

abbordare : bburdare tr.

abborracciare : ngarbulisçiare, rranciare tr.

abborraccione : strappune, zunnu agg.; sciacquitti sm. e f.

abbottonare : ppuntare tr.

abbozzare : mpustare tr.

abbozzato : mpustatu agg.

abbracciare : mbrazzare tr.

abbraccio : mbrazzata sf.; mbrazzamientu sm.

abbrancare : bbrancare; rispulare, ccògghiere fae e ffògghie tr.

abbreviare : mpiccinnìre, ncurtire, strìngere tr.

abbrivio : àndulu, iùndulu sm.

abbronzarsi : nnervecare rifl.

abbronzato : nnervecatu, ramatu agg.

abbruciacchiare : anisçiare, bampare, mbruscare tr.

abbruciacchiato : anisçiatu, bampatu agg.

abbrustolire : bbrustulìre, mbrustulìre, nturrare tr.

abbrustolito : bbrustulutu, nturratu agg.

abbuffare : bbuffare, nquazzare, spurdacchiare tr.; stuffare rifl.

abbuffata : bbuffata, nquazzata, spurdacchiata, stuffata sf.

abbuffato : bbuffatu, nquazzatu, stuffatu agg.

abbuiarsi : mbrunìre, ncupìre, scurìre intr.

abbuiato : mbrunutu, scurutu agg.

abbuonare : bbunare, sparagnare; benetìre tr.

Abele : Beli pers.

abietto : fetente, fetusu, schifosu, spaccimusu agg.

abile : àbbele, pràttecu agg.

abilità : abbeletate, abbeletà, prattechezza sf.

abissi : scuffundi sm. pl.

abisso : abbissu, scuffundu, scunfundu, spundèriu sm.

abitante : abbetante sm. e f.

abitare : abbetare intr.

abitato : abbetatu sm. e agg.

abitazione : abbetazione sf.; paramientu sm.; case sf. pl.

abito : àbbetu sm.; esta sf.; estire sm.; cumpretu sm.

abituale : cunsuetu, sòletu agg.; te ogne giurnu loc. avv.

abituare : [a]bbituare, mparare tr.

abituato : [a]bbituatu, mparatu agg.

abitudine : abbetùtine sf.; caδδu sm.

abitudine bizzarra : tecca sf.; schircu, tìcchiu sm.

abolire : abbulìre tr.

aborrimento : burrènzia sf.

aborrire : burrire tr.

abortire : burtìre intr.

aborto : bortu sm.

abradere : spitrare tr.

Abramo : Abbramu pers.

abulico : scusçetatu agg.

abusare : busare rifl.

abuso : busu sm.

Acaia : la Càia geogr.

acanto : cardu acantu sm.

àcari delle piante : resìna sf.

àcari (coprirsi di -) : rresenare intr.

àcari (invaso dagli -) : rresenatu agg.

acca : acca sf.

accadere : capetare, ntrabbenire, succètere intr.

accagliare : quagghiare intr. e tr.

accalappiacani : cchiappacani, cciticani sm.

accalappiare : ccalappiare, ncapezzare, nferrare tr.

accalcare : feccare, nfurrare tr.

accaldarsi : concardare, scarfisçiare intr.

accanimento : ccanimientu sm.; foca sf.

accanirsi : ccanìre; tannare rifl.; ncarnare intr.

accanito : ccanitu, ccanutu agg.

accannellare : ncannulare; mbrigghiare tr.

accanto : ncoste, te coste avv. e prep.

accantonare : ccantunare tr.

accaparrare : ccaparrare, ncaparrare, mpignare tr.

accapponare la pelle : rrezzecare li carni intr.

accapponare la pelle (che fa - -) : rrezzecante agg.

accarezzare : ncarizzare, llusciare, ncicciulare; tulare tr.

accarnare : ncarnare intr.

accartocciare : ncartucciare, ncartare; mbrigghiare tr.

accasare : ccasare tr.

accasciarsi : sculazzare, sculummare; squazzare rifl.

accasellare : ncaseδδare tr.

accatastare : ncatastare, stipare tr.

accatastato : ncatastatu, stipatu agg.

accattivarsi : ngulare tr.

accattonaggio : ccattunìa, lemòsena sf.

accattone : cercantinu, lemosenante, mendìcu, puerieδδu agg.

accavallare (le gambe) : ncarcare tr.

accavallato : ncarcatu agg.

accecare : cecare tr. e intr.

accecare un occhio : nguerciare tr.

accecato : cecatu agg.

accendere : ddumare, mpicciare tr.; mìntere fuecu intr.

accendino : machinetta sf.

accenditoio : mpezzecaturu; lucignu, stuppinu sm.; mmìccia sf.; ddumacandile sm.

accerchiamento : ncerchiamientu sm.

accerchiare : ncerchiare, cunturnare, ncurdunare, tturniare tr.

accercinare : fare lu curuδδu, lu taraδδu, lu tuppiδδu intr.

accertare : [a]ssudare, pruare tr.; ssecurare rifl.; tuccare cu mmanu intr.

acceso : ddumatu agg.

accesso : atu, passàggiu sm.

accesso (diritto di - ) : iussu sm.

accestire : figghiulisçiare, sçattunare, sçattunisçiare intr.

accetta : ccetta sf.

accettare : ccettare tr.; dìcere te sine intr.

acchiappacani : cchiappacani, cciticani sm.

acchiappare : cchiappare, nferrare, pigghiare a uelu, zzeccare tr.

acchiocciolarsi : mpuδδecasciare rifl.

acchiocciolato : mpuδδecasciatu agg.

acchitare : cchittare tr.

acchito : cchittu sm.

acchito (d'-) : all'antresattu, all'azza, te botta, comu nna saietta loc. avv.

accia : azza, (a)zzina sf.

acciabattare : ncarcagnare, scarcagnare, scarpisçiare, scarpugnare, scarpunisçiare intr.

acciaccare : merchisçiare, ncuzzare, scrafagnare tr.

acciaccato : merchisçiatu, ncafatieδδu, ncuzzatu, ndulenzutu, tuzzatu agg.

acciaccatura : cuezzu, cuzzu, miercu sm.; tuzzatura sf.

acciacco : cciaccu sm.; tulore sf. e m.

acciaccoso : cciaccusu agg.

acciaiare : azzarisçiare tr.

acciaiato : azzarisçiatu agg.

acciaio : azzaru sm.

acciaiolo : zarru sm.

acciambellare : mpuδδecasciare, ntaraδδare, nturtigghiare, rotulare tr.

acciambellato : mpuδδecasciatu, ntaraδδatu, nturtigghiatu agg.

acciarino : azzarinu, sçettafuecu sm.

acciarino di ruota : arsìculu sm.

accidente : còccia, saietta sf.; corpu, lampu, sangu sm.

accidenti! : l'ànima!, asçhe!, cannàmeni!, cazzu!, ffanculu!, mannàggia!, mìnchia!, sangu! inter.

acciderba : cagnateδδa!, cagnu!, cocciulata!, matonna!, mìnneca! saièmmara! inter.

acciottolare : nfricciare; cilindrare tr.

acciottolatura : nfricciata sf.

accipìcchia! : cagnu!, cazzateδδa!, mannàggia!, sçuèffulu! inter.

acciuffare : cchiappare, nferrare, zzeccare tr.; pigghiare pe ccapiδδi, pe ccapu, pe ccueδδu tr.

acciuga : alice, sarda salata sf.

accoccolarsi : cuare, ncucciare, ncucciulare, nquattare rifl.

accoccolato : cuatu, ncucciatu, nquattatu agg.; cui cui avv.

accoglienza : ccuglienza sf.

accogliere : ccògghiere, pigghiare, receìre, ricèvere tr.

accollare : ccullare tr.

accollato : ccullatu agg.

accollatura : ccullatura sf.

accoltellare : ncurteδδare tr.

accomodamento : ggiustamientu sm.

accomodare : ccunzare, ggiustare tr.

accomodare (fare -) : cummetare tr.

accomodarsi : ccumutare rifl.

accomodarsi sulla paglia : mpapagghiare rifl.

accomodaticcio : ccumutatieδδu agg.

accompagnamento : ccumpagnamientu, curtèu, siècutu sm.; currisçiula, felera sf.

accompagnare : ccumpagnare tr.

acconciamento : ccunzamientu sm.

acconciare : ccunzare, ggiustare; ngarbulisçiare tr.

acconciatura : cconzatura sf.

acconciatura di capelli : gnettatura, nfiettatura, nfigghiatura sf.

acconcio : atattu, degnu agg.; a ppostu avv.

accontentare : ccuntentare, ccuttentare tr.

acconto : caparra sf.

accoppiare : acchiuppare, ccuppiare, mparicchiare, ncucchiare tr.

accoppiarsi carnalmente : mìntere, ncanicchiare rifl.; rasçare intr.

accoppiata : ccuppiata sf.; ambu sm.

accorciare : ccurciare, ncurtìre tr.

accordare : ccurdare, ncurdare tr.; ncumetare rifl.

accordo : ccuerdu, ncordu, ccumutamientu, cuncertu sm.

accorgersi : ccòrgere, ddunare rifl.

accorgimenti : arti sf. pl.; spetienti sm. pl.

accorrere : cùrrere intr.

accorsato : ccursatu agg.

accortezza : ccurtezza, ttenzione sf.

accorto : [a]ccortu, (a)ttentu agg.

accostare : cucchiare, ncustare; ccantunare, rripare tr.

accostato : cùcchiu, mmancustatu, rripatu agg.

accosto : ncoste, te coste avv.

accostumare : custumare intr.

accostumato : custumatu, ncustumatu agg.

accotonare : ncutunisçiare tr.

accovacciarsi : cuare, ngattare, nquattare; ccuncare, ncucciulare rifl.; fare cua, stare cui cui intr.

accovacciato : cuatu, ngattatu, quattu agg.; cui avv.

accozzaglia : mazzamurra, murra sf.

accrescimento : crìsceta sf.; aumentu sm.

accucciarsi : cuare, ncucciare, nquattare; mpuδδecasçiare rifl.

accucciato : cuatu, nquattatu, quattu quattu agg.

accucciato languidamente : ncucciatieδδu agg.

accudire : batare intr.

accudire al bestiame : cüernare tr.

accudire alla casa : rèsçere tr.; fare le servìzie intr.

accumulare : mmuntunare tr.

accumulare arretrato : ntrassare tr.

accusa : ccusa sf.

accusare : ccusare tr.

acerbo : tìferu, ùsçiu; maru, riestu agg.

acero campestre : ùppulu sm.

acetilene : cetilena sf.

acetire : nnacetìre, spuntare intr.

aceto : citu sm.

aceto (feccia dell'-) : mamma te citu sf.

acetosa (erba) : salateδδa sf.

acetosella : pappacitu sm.

acidità : àcetu sm.

acidità gastrica : àcetu te stòmecu, stèrecu sm.

àcido : àcetu, nnacetutu, spuntu agg.

àcido cìtrico : cetratu sm.

àcido solfìdrico : surfùriu sm.

àcido solforoso : surfitu sm.

acìdulo : acetieδδu agg.

àcini (staccare gli -) : sgrappare tr.

àcino : àcenu, riδδu sm.

acinoso : acenusu agg.

acne : esseture, mpuδδiceδδe sf. pl.; freturìculi, ranieδδuzzi, spochi sm. pl.

acònito (erba) : cunìtu sm.

acqua : àcqua sf.

acqua benedetta : acquasanta sf.

acqua piovana : fuggiana, rusçiana agg.; àcqua te cisterna sf.

acqua salina : àcqua sàusa sf.

acqua sorgiva : àcqua de fonte, de ina; àcqua de puzzu sf.

acqua in bocca! : cittu!, sambu! inter.

acquaio : pila sf.; pelune sm.

acquaio grande : lacquaru, pelune sm.; conca sf.

acquaio piccolo : lavandinu, limmu, pelunceδδu sm.

acquaiolo : acqualuru sm.

acquamarina : acqualuce sf.

Acquarica del Capo : Acquàreca te lu Capu geogr.

Acquarica di Lecce : Acquàreca geogr.

acquasantiera : acquasantera, pila benetitta sf.

acquata : frusciata, frusciateδδa sf.

acquattarsi : nquattare, cuare, ngattare rifl.; stare cua cua intr.

acquattato : nquattatu, cuatu, quattu quattu agg.; cui cui avv.

acquavite : acquaita sf.

acquazzone : scarrecata, àcqua a ccapasuni sf.; dellùiu sm.

acque di risciàcquo : sciacquature sf. pl.

acquedotto : acquetottu, canale te l'àcqua sm.

acqueo : acquusu agg.

acquerugiola : acquiceδδa, frusciata, nziδδecata sf.; piu piu sm.

acquietare : ccüietare, carmare, chetare, reggettare tr.

acquistare : cquistare, ccattare, cumprare, ncustare tr.

acquisto : cquistu, ccattu sm.; cumpra, spesa sf.

acquitrino : palùsçime, patula sf.

acquitrinoso : patulignu agg.

acquolina in bocca : sputareδδe sf. pl.

acquoso : acquusu agg.

acre : àsperu, forte, marògnulu, maròstecu, maru, raspusu, riestu, tìferu, ùsçiu agg.

acridio : petone, rùculu sm.

aculeo : spina de rizzu sf.

acume : gnigna sf.; spetente sm.

acume (dotato di -) : spetentusu agg.

acuminato : pezzutu, puntutu agg.

adagiare : mìntere, ncùmmere, ppuggiare tr.

adagiarsi spensieratamente : stare scusçetatu intr.

adagiato : ccuntu, misu, puggiatu agg.

adagio : atàsçiu, carmu, chianu, lientu avv.

adagio adagio : bellu bellu, chianu chianu, gnemmi gnemmi, ninuninà, retupete, tìppiti tàppiti, trìppeti e ttrappi, tumba tumba avv.

Adalgisa : Targisa, Gèsçia, Gisa pers.

Adamo : Adamu, Atamu pers.

adattamento : atattamientu, rranciamientu sm.

adattare : atattare, cunfurmare, sistemare tr.

adattare alla meglio : ngarbulisçiare, rranciare tr.

adattarsi ammodo : cummenire intr.

adattato : atattatu agg.

adattato alla meglio : ngarbulisçiatu, rranciatu agg.

adatto : atattu, buenu agg.; cunforma avv.

addentare : calare, muzzecare tr.

addestrando : tescìpulu sm.

addestrare : mmaestrare, mparare, struìre tr.

Addestrato : mmaestratu, mparatu, struitu agg.

addetto alla forgia : furgiaru sm.

addiaccio : iazzu sm., uazza sf.

addietro : retu, rretu, te retu avv.

addio : addìu, statte buenu (bona), stàtiu bueni (bone), arriveterci inter. di saluto.

addirittura : [a]ddirittura, pròpiu, senza menu avv.

addizionare : fare lu più intr., summare, ssumare tr.

addizione : lu più, càrculu, cuntu sm.; somma sf.

addobbare : ddubbare, gghindare, parare tr.

addobbato : ddubbatu, gghindatu, paratu agg.

addobbo : apparatu sm.; paratura, parazione sf.

addolcire : dducìre, zuccarare tr.

addolorare : ndulurare, ntussecare tr.; despiacìre intr.

addolorarsi : ndulurare, tespiàcere rifl.; mmarìre, nnutecare intr.

Addolorata : Ndulurata, Ndata, Ata, Ndatina, Ndatìcchia, Ndaticeδδa, pers.

addolorato : nduluratu, despiaciutu, maru, mmarutu, scunsulatu agg.

addome : acanti, fianchi sm. pl.; entre, vita sf.

addomesticare : ddumestecare, mmansìre, mparare, ncicciulare, ncucciulare, struìre tr.

addomesticato : ddumestecatu, mansu, mmansutu, mparatu, ncucciulatu, struitu agg.

addormentare : ddurmìscere, ddurmescìre, mpannare, mpannisçiare, mpannulare, mpassulare intr.

addormentato : ddurmesciutu; mpassulatu agg.

addossare : ddussare, carrecare, mìntere, ncarcare tr.

addosso : subbra, susu avv. e prep.

Adelaide : Telàite pers.

Adele : Atele, Telina pers.

adempiere : cumprìre, fare tr.

aderente : cùcchiu cùcchiu, ncuδδatu, ncustatu, ttaccatu, unitu; (di vestito) ttillatu agg.

aderire : ncurpurare, ttaccare, ummare intr.

adesso : moi, mo'; na avv.

adiposo : burzacchiottu, burzu, panzutu, rassu, rassusu agg.

adirarsi : arterare, ncazzare, rraggiare, stizzare rifl.

adirato : ncazzatu, rraggiatu, stizzatu agg.

adito : atu, passàggiu sm.

adocchiare : lluzzare, mmirciare, nnucchiare, smirciare tr.

adolescente : cresciutu, mpennatu, mpezzatu, mpezzatieδδu agg.

adolescenza : piccinnezza sf.

adombrarsi : sumbriare, ssumbrare, umbrare rifl.

adoperare : usare tr.

adornare : ddubbare, gghindare, mbellìre, parare tr.

adorno : ddubbatu, gghindatu, paratu agg.

adulare : lleccare, llisciare, ncenzare, uantare tr.

adulatore : facciaru sm.; lliccaculu, lliccapieti sm. e f.

adulazione : ncensamientu sm.; llaàta te facce, llusciata sf.

adulterare : arterare, uastare tr.

adulterino : spùriu agg.; fìgghiu te lu Spiretusantu sm.

adulterio : durtèriu, tratimentu sm.

adultero : tratiture sm.; ngannafete sm. e f.

adulto : cresciutu, mpennatu, rande, rriatu agg.

adunanza : riunione, ssembrèa sf.; sinètriu sm.

adunare : chiamare, reunìre tr.

adunare animali : masunare, ncurtare tr.

adunco : runceδδatu agg.; a rroccu avv.

aeroplano : lleupranu, riupranu sm.

afa : faugnu sm.; ària pesante sf.

afa (guastarsi per l'-) : mpafagnare, nfaugnare intr.

afato : mpafagnatu; cùfiu agg.

affabile : [a]ffàbbele, demucràtecu agg.; alla manu loc.

affabilità : [a]ffabbelettate, (a)ffabbeletà sf.

affaccendarsi : fare le servìzie intr.; dare te fare, menare a ccìtere, ntrecare rifl.

affaccendato : ffacendatu, ffacendusu, ntrecatu, ntrecusu agg.; faci faci loc.

affacciarsi : nfacciare, dare intra rifl.; uardare intr.

affaccio : ffàcciu sm.; etuta sf.

affagottare : nfacuttare tr.

affagottato : nfacuttatu agg.

affamato : famòtecu, spamecatu agg.; muertu te fame agg.

affannarsi : nfannare, nfannisçiare intr.; menare a ccìtere intr. rifl.

affanno : nfannu, subbrafiatu sm.; ànema te fore, àsema sf.

affannoso : fannusu, nfannusu agg.

affare : affare, fattu sm.; cosa, facenda sf.

affascinante : fascenusu agg.; rrubbacore sm. e f.

affascinare : nfascenare, ccantare, mmacare, ncantare, strecare tr.

affascinato : nfascenatu, ncantatu, strecatu agg.

affaticamento : straccata sf.; stramaccu sm.

affaticarsi : fateare, straccare; nu nde putìre cchiùi intr.; ccìtere te fatìa, scruciare, scurpunare, stramaccare rifl.

affaticato : ccisu, lassu, rifardatu, scurpunatu, spezzatu, straccu, stramaccatu agg.

affatto : filu, pe nnienti, pròpiu avv.

affatturare : nfatturare, iettare, mmacare, strecare tr.

affatturato : nfatturatu, iettatu, mmacatu agg.

affatturazione : fattura, iettatura, macarìa sf.

affermare : dìcere te sine intr.

afferrare : nferrare, cchiappare, mpužare, nfergiare, rispulare, strìngere, zzeccare tr.

affettare : feδδisçiare, taccisçiare tr.

affettazione : lìsçiu sm.; mmosse sf. pl.

affetto : affettu sm.; [a]ffezione sf.

affettuoso : buenu, mpassiunatu, ttaccatu agg.

affezionarsi : [a]ffeziunare, ttaccare intr. rifl.

affezionato : [a]ffeziunatu, ncarnatu, ttaccatu agg.

affezione : [a]ffezione sf.; affettu sm.

affibbiare : cchiuppare, ncuzzettare, nzettare, refelare tr.

affidamento : basamientu sm.; base sf.

affidare : ffitare tr.

affilare : mmulare, temperare tr.

affilato : mmulatu, tagghiente agg.

affinché : cu; quantu cong.

affiochire : mbrafare intr.

affiochito : mbrafatu agg.

affittacamere : ffittacàmmere, nfittacàmmere sm. e f.

affittare : ffittare, nfittare; dare o pigghiare a nfittu tr.

affitto : ffittu, nfittu sm.

affliggere : trumentare, fare mmarìre, fare nnutecare tr.

afflitto : affrittu, fflittu, maru, mmarutu, nnutecatu, sprittu agg.

afflizione : ffrizione, lagna sf.; core mmarutu, lagnu sm.

afflosciarsi : lluffiare, mmusciare, sgunfiare; rifardare, sculacchiare rifl.

afflosciato : lluffiatu, mmusciatu, sgònfiu agg.

affogamento : nfucamientu sm.; mancanza te fiatu, te respiru sf.

affogare : nfucare tr.

affollamento : nfurramientu, serra serra sm.; nfurrata sf.

affollare : nfurrare, ìnchere tr.

affondamento : ffundamientu sm.

affondare : ffundare, sprufundare, ssemmuttare, subbersare tr.

affondare nella terra : ncafare, scuffundare, spundare intr.

affossare : ffussare, precare tr.

affrancare : ffrancare, bbunare, benetìcere, benetìre, perdunare, sparagnare tr.

affranto : ccisu, faδδutu, leprisu, scurpunatu, spezzatu, straccu muertu; mmarutu e scunsulatu agg.

affrettarsi : mmanisçiare, mmòere, mprettare, pprettare, spricare rifl.; truttare intr.

affrittellare : frìsçere, suffrìsçere, sçattarisçiare tr.

affrittellato : frittu, suffrittu, sçattarisçiatu agg.

affrontare : ffruntare tr.

affumicare : nfumecare, spumecare tr.

affumicato : nfumecatu agg.

affusolare : nfusulare, ncalamare tr.

affusolato : nfusulatu agg.

àfidi delle piante : resìna sf.

àfido : petùcchiu te le chiante sm.

àfono : mbrafatu agg., senza uce loc.

afoso : nfosu, faugnusu agg.

Africa : Àfreca sf.

africano : afrecanu agg.

afro : làfiu agg.

afrore : àffetu sm.

Agata : Àcata, Ata pers.

àgave : spàtula sf.

agenda : libbretta sf.

agevolare : geulare, faurìre tr.

agevolazione : geulazione sf.; faore sm.

agganciare : ccappare, ppèndere tr.

agganciato : ccappatu, mpisu agg.

aggancio : ccappatura sf.

aggeggi : strafizze sf. pl.

aggeggio : arràttulu, taluernu, talornu sm.

agghiacciante : iazzante agg.

agghiacciare : iazzare, cungelare, gelare, sçelare intr.

agghindare : gghindare, mbardare, ngrillare, ntulettare, ttillare tr.

agghindarsi : ngrillare, ntrifulare rifl.

agghindato : gghindatu, ngrillatu, ntulettatu, ttillatu agg.

àggio : àggiu sm.

aggiogare : mìntere sutta, ncapisciare, ncapulare, sçiùngere tr.

aggiogato : misu, sçiuntu, ttaccatu agg.

aggirarsi : cunturnisçiare, sçire nturnu intr.

aggiungere : sçiùngere, sçiungìre tr.

aggiunta : sçiunta sf.; spichettu, subbracchiùi sm.

aggiunta piccolina : chica, stozziceδδa sf.

aggiunto : sçiuntu agg.

aggiustaggio : ggiustatura, cconzatura sf.

aggiustare : ggiustare, ccunzare tr.

aggranchire : ncurdare, ntustulisçiare intr.

aggranchito : ncurdatu, ntustulutu agg.

aggraziato : ngraziatu, beδδu, bellu agg.

aggressivo : viulentu agg.; manzarune sm.

aggrinzire : nfrezzulare, rappulisçiare tr. e intr.; rrappare intr.

aggrinzito : nfrezzulatu, nfusulatu, rappulisçiatu agg.

aggropparsi : ncagghiuppare, nchiuppare rifl.

aggrovigliare : mbrigghiare, ncagghioppulare, ncagghiuppare, nchiuppare, nfettìre, nturtigghiare tr.

agguato : posta sf.

agguato (tendere un -) : mpustare, ppuntunare tr.

agiato : bonatenente, civile sm. e f.

agile : spiertu agg.

agilità : spertezza sf.

àgio (posticino) : àsçiu sm.

agire : aggire intr.; mmòere, dare te fare rifl.

agitare : cutulare, ntrameδδare, ssemmurgiare, traugghiare; fare ncazzare, fare rraggiare, stizzare tr.

agitarsi : acetare, asçetare, preoccupare, sulliare rifl.

agitato : asçetatu, ncazzatu, rraggiatu, sulliatu, traugghiatu agg.

agitazione : aggitazione sf.; fermientu, mpigghiamientu, rreuètu, traùgghiu sm.

aglio : àgghiu sm.

aglio (foglie di -) : cute sf. pl.

agnello : agnellu, àunu, auniceδδu sm.

agnello da macello : nfurchiatu agg.

agnello non svezzato : nutrignu, nutrizzu sm.

agnello svezzato : pascitizzu sm.

agnellone : àunu, manzarieδδu, pecurieδδu sm.

Agnese : Gnèsia pers.

ago : acu sm.

ago a punta ritorta : zingareδδa sf.

ago con cruna alla punta : passacurrisçiulu sm.

ago grosso : acuceδδa sf.

ago lungo : saccurafia sf.

agonia : [a]ngunìa sf.; miserere sm.

agonizzare : tricare intr.

agoraio : acularu sm.

agostano : acustignu, austinu; statòtecu agg.

Agostino : Acustinu, Austinu pers.

agosto : acostu, austu; (mese) nicchiàrecu sm.

agrario : fundiaru agg.

agreste : riestu agg.

agrimonia : rimùsçena sf.

agro (contrada) : cuntrata sf.; fièu, tenemientu, territòriu sm.

agròtide (larva) : rònice sm.; canneδδa sf.

aguglia : àcura sf.

agugliotto : ferrezzulu sm.

agutoli (pianta) : spina de Cristu sf.

aguzzo : pezzutu, puntutu agg.; a ppunta avv.

ah : a inter.

ah sì? : a i? avv.

aia : àiera, aiereδδa sf.

aia (chi lavora sull'-) : aialuru sm.

aiata : aierata, pesatura sf.

Aida : Ida, Ita, Itùccia pers.

aiola : ruδδiceδδa sf.

aire : àndulu, iùndulu sm.

airone : airune, ariune sm.

airone cenerino : garžetta sf.

airone rosso : fusu sm.

aiutante : iutante, prencipiante sm. e f.; tescìpulu sm.

aiutare : iutare, ssìstere tr.; dare nna manu intr.

aiuto : iutu, sustientu sm.; manu sf.

aizzare : ncanare tr.

alabarda : labbarda sf.

alabastro : labbastru sm.

alacre : liestu, spiertu agg.; faci faci, pruticulu indecl.

alacrità : lestezza, spertezza sf.

alambiccare : lemmeccare tr.

alambicco : lemmiccu sm.

alba : arba sf.; llucesciutu, llucìscere sm.

albagia : abbràggia sf.

albanella : busçiarda sf.

albanese : arbanese agg.

Albania : Arbanìa sf.

albeggiare : arbisçiare, llucìscere intr.

alberato : arveratu agg.

alberello : arverieδδu sm., chianticeδδa sf.

albergo : abbergu, allòggiu sm.

albero : àrveru sm.

albero ornamentale : àrveru de ituta sm.

Alberto : Abbertu, Bbertu, Bertu pers.

albicocca, albicocco : spèrgia sf.

Albino : Arbinu pers.

albume : iancu de uèu sm.

alcol : spìretu sm.

alcol canforato : spìretu canfuratu sm.

alcol denaturato : spìretu te àrdere sm.

alcol (residuo dell'-) : capimuertu sm.

alcova : àrcova, arcòa sf.

Aldo : Ardu pers.

aleatico : lliàticu agg. e sm.

Alessandro : Lesandru pers.

Alessano : Lessanu geogr.

Alessio : Lèssiu pers.

Alezio : Lèzziu geogr.

alfabeto : affabbetu, arfabbetu, abbeccè sm.

Alfonso : Arfonsu, Arfunsinu pers.

Alfredo : Affretu, Affretuzzu pers.

alga : àleca; lattucheδδa sf.

alice : alice; sarda salata sf.

alicetta : sardeδδa sf.

Alieto : Lietu, Lietuzzu pers.

alimentare : ciare, mantenìre, pàscere tr.; dare mmangiare intr.

alimentazione : mantenimientu, pàbulu, pascimientu sm.

alimento : ciu; mangiare sm.

Alimini : Lìmini geogr.

àlito : àletu, fiatu, respiru sm.

allacciare : llazzare, ttaccare tr.

allagamento : llacamientu, laccu sm.

allagare : llacare, nfucare, subbessare tr.

allampanare : ncicignare, ncicignulare intr.

allampanato : ncicignatu, ncicignulatu, sucatieδδu, sucatillu agg.; spertecune sm.; sperlinchi, ttillitti indecl.; fierru felatu, mazza te scupa loc.

allappare : raspulisçiare, rrappare, stricare tr.; lliare li tienti intr.

allappato : rrappatu agg.

allargamento : llargamientu sm.

allargare : llargare, grandìre, ssampulare tr.

allargato : llargatu, largu, ngranditu, ssampulatu agg.

allarmare : llarmare tr.; sulliare rifl.

allarmato : llarmatu, preoccupatu, sulliatu agg.

allarme : llarme sf.

allascare : llascare, llentare tr.

allattamento : llattamientu sm.; lattata sf.

allattare : llattare tr.

alleanza : llianza, cumbrìcula sf., pattu sm.

allegare : raspulisçiare, rrappare, stricare tr.; lliare li tienti intr.

alleggerimento : lleggerimientu sm.

alleggerire : lleggerìre; fare ddefrescare tr.

allegramente : llecramente, pe pprièsçiu avv.; alla leggera loc. avv.

allegrezza : llecrezza, cuntentizza sf.; prièsçiu sm.

allegria : llecrìa sf.; briu, prièsçiu sm.

allegro : lliecru, presçiatu agg.

allegroccio : llecrettu, brillu, chiarenzatu, mbelluccatu agg.

allenare : llenare tr.

allentamento : llentamientu sm.

allentare : llentare, mullare; sgranare, spanecare tr.

allentato : llentatu; spanecatu agg.

allerta : llerta sf.

allettamento : ngulu sm.

allettante : ngulusu agg.

allettare : ngulare tr.

allettato : ngulatu agg.

allevare : crìscere, rriare, sùrgere tr.

allevato : cresciutu, rriatu, surtu agg.

allevato male : mmalesurtu agg.

allicciare : nterzare, stizzare tr.

allicciatura : nterzatura sf.

allignare : pigghiare, zzeccare intr.

allineamento : lliniamentu sm.; felera, nfelezzata sf.

allineare : lliniare, nfelezzare tr.

Alliste : Caδδiste, Lliste geogr.

allocco : cuccuàsçia sf.

allocco implume : cuccuasçieδδu, cuccuasçiulu sm.

allodola : cucugghiata, remignazzula, taragnola sf.

allodola arborea : cucciarda sf.

alloggiare : lluggiare tr. e intr.

alloggio : allòggiu, abbergu, cunvittu sm.

allontanamento : iazzu, distaccu, tistaccu sm.

allontanare : lluntanare, llargare, rruccare, scustare, tistaccare tr.

allontanarsi : (nde) sçire intr. rifl.

allora : llora; pìgghia avv.

alloro : làuru, ràulu sm.

àlluce : puδδecaru, tìsçetu ruessu te lu pete sm.

allume : luma; umma sf.

alluminio : llumìniu sm.

allungare : llungare, llunghìre, terare tr.

allungatu : llungatu, llungutu, teratu agg.

allusione : ntìfuna sf.

alma : arma, ànema sf.

almanacco : lunaru; Barbanera sm.

almeno : ammenu, armenu, pe llu menu avv.

aloe : aloi sm.

alone : lampa; màcchia sf.

alquanto : nnu picca, nnu picchi loc. avv.

Alta Italia : Artitàlia sf.

altalena a tiranti : artalena, dindilò, žungatanena sf.

altalena mazzacavalli : artalena a δδànzie, žùngata-žùngata sf.

altaleno : ngegnu sm.

altana : turretta; uardiola sf.

altare : artare sm.

altarino : artarinu sm.

altea (pianta) : marvune sm.

alterare : arterare; variare tr.

alterarsi : mpafagnare, mputrunìre, ntursare intr.; uastare rifl.

alterigia : arterìggia, abbràggia sf.

alternanza : artalena sf.; tirallenta, tirammolla sm.

alternativa : o sine o none avv.

alternativamente : sicchinnonne, nna fiata… nna fiata; prima… poi avv.

altero : artieru, mpettutu, pumpusu agg.; aδδuzzu sm.

altezzoso : capitisu, musistrintu, sdignusu agg.; ianu sm.

alticcio : brillu, chiarenzatu, llecrettu, mbelluccatu agg.

alto : àutu agg.

alto, alt! : artu! fermallocu! inter.

alto (alle bestie) : isci!, ii!, î! inter.

alto là : artulà!, fermallocu! inter.

altoparlante : artuparlante sm.

altrettanto : autrettantu, aurettantu, utrattantu agg. e avv.

altrieri : nustiersu avv.

altrimenti : autramente, auramente; senone, seno' avv.

altro : àutru, àuru agg. e pron.

altro che : ca cchiùi! avv.

altrove : àutra parte avv.

altura : autina, muntagnola, serra sf.; caggiune sm.

alveare : aparu sm.

alzare : ausare, zare, ntesare, scazzecare, sulliare tr.

alzata : ntesata, zata sf.

alzato : ausatu, žatu, ntesatu, tisu agg.

alzavola : marsalura, tarseδδa sf.

alzo : àusu sm.; ausatura sf.

amabile : amàbbele agg.

amabilità : amabbilità sf.

amalgamare : mmesçare, mpastare, temperare tr.

Amalia : Mària, Maruzza pers.

amanita cesarea : fungu russieδδu sm.

amante : amante sm. e f.; mantenutu, marcu, nnamuratu sm.

amaranto (fiore) : cardinale sm.

amare : amare tr.; èssere cuettu, straìtere, ulìre bene intr.

amareggiarsi : mmarire, nnutecare, triulare intr.; despiàcere, despiacìre rifl.

amareggiato : maru, mmarutu, coremmarutu, currìu, despiaciutu, nnutecatu agg.

amaro : maru, àsperu; làfiu, tìferu agg.

amarognolo : marògnulu, maròngulu, mariceδδu, marieδδu, maròstecu agg.

amatore di donne : lazzaru, mandiδδu, rasçantinu sm.

ambasceria : mbasciata sf.

ambasciatore : mbasciatore, nantimisu sm.; portanduci sm. e f.

ambizione : ambezione, pretesa sf.

ambizioso : ambeziosu, presentusu agg.

ambo : ambu m.

Amelia : Mèlia, Melina pers.

America : Mèreca, Mèrica sf.

americano : merecanu, mericanu agg.

amicizia : amecìzia, amicìzia sf.

amico : amicu, cumpagnu sm.

amicone : amicone, amicu te core, amicu veru; sciampagnone sm.

àmido : àmetu sm.; pòsuma, pùsema sf.

ammaccare : mercare, merchisçiare, ncuzzare, tuzzare, urtare tr.

ammaccato : mercatu, merchisçiatu, ncuzzatu, tuzzatu agg.; cuezzi cuezzi loc. avv.

ammaccatura : mmaccatura, tuzzatura sf.; cuezzu, miercu sm.

ammaestrare : mmaestrare, bbituare, mparare, struìre tr.

ammaestrato : mmaestratu, bbituatu, mparatu, struitu agg.

ammagliare : mmagghiare tr.

ammalarsi : mmalazzare rifl.

ammalarsi di catarro : ncatarrare rifl.

ammalarsi di raffreddore : custipare intr.; nfursiunare rifl.

ammalato : malatu, mmalazzatu, picca buenu agg.

ammalato di catarro : catarrusu, ncatarratu, custipatu te bronchi agg.

ammalato d'influenza : custipatu, nfruenzatu agg.

ammalato di raffreddore : custipatu, nfursiunatu agg.

ammaliare : ccantare, nfascenare tr.

ammanettare : mmanettare, nfergiare tr.

ammannamento : mmaùsciu sm.

ammannare : mmausciare tr.

ammansire : mmansìre, ncicciare, ncucciulare, tumare tr.

ammansito : mansu, ncicciatu, ncucciulatu agg.

ammantare : mmantare, mmugghiecare tr.

ammassare : mmuntunare, ncarcare, stipare tr.

ammasso : muntune sm.

ammasso di persone scamiciate : carnera sf.; tanti spetturrati sm. pl.

ammasso alto di pietre : spècchia sf.

ammattire : mpaccire, essìre te siensi intr.

ammattito : mentessutu, pàcciu agg.

ammattonare : mmattunare, cchiancare tr.

ammazzare : mmazzare, ccìtere, crepare tr.

ammazzarsi di fatica : ccìtere, crepare, rifardare, scruciare, sculummare, scutursare, scurpunare rifl.

ammiccare : fare l'ecchiurizzu, fare lu sordellinu intr.

amministrare : mministrare, cüernare, rèsçere tr.

amministratore : mministratore, fattore sm.; ttaccassergi sm. e f.

amministrazione : mministrazione sf.; cüernu, rièsciu sm.

amministrazione comunale : recemientu sm.

ammirare : mmerare tr.

ammobiliare : mmubbigliare tr.

ammogliare : nzurare, spusare; pigghiare (una) tr.

ammollare : mmuδδare, spappulare, spunzare, ssuppare tr.

ammollato : mmuδδatu, spunzatu, suppu agg.

ammollire : mmurbetìre, rremuδδare tr. e intr.

ammollito : mmurbetutu, rremuδδatu, rrendutu, rreturnatu, spunzatu agg.

ammonticchiare : mmuntunare, rigghiare, rruncare tr.

ammorbare : mmurbare, mmurbisçiare, mpestare, mpuzzulìre, nfetìscere tr.

ammorbidire : mmurbetìre, spunzare tr. e intr.; muttulisçiare, returnare intr.

ammorbidito : mmurbetutu, muttulisçiatu, returnatu, spunzatu agg.

ammosciare : mmusciare, lluffiare, sgunfiare tr.; lassare sçire rifl.

ammostare : mmustare, stumpare tr.

ammucchiare : mmuntunare, ncatastare, rigghiare, rruncare, stipare tr.

ammuffire : mmuffìre, mpaδδusçenare, ncoccalire intr.

ammuffito : mmuffitu, menatu, mpaδδusçenatu, mprusçinitu, ncoccalutu, stantìu agg.

ammusire : mmusare, fare currìu intr.

ammutolire : mmutìre, mmuzzare, stare cittu intr.

amnesia : cecazione (te la mente) sf.

amo : amu sm.

amore : amure, mure, amore, more sm. ed anche fem.; affettu sm.; affezione, cotta, passione, scùfia sf.

amoreggiamento : franella, scampulisçiata sf., trusciamientu sm.

amoreggiare : amureggiare, fare l'amore, felare, scampulare, trusciare intr.

amorino (erba) : ruca sf.

amoroso : amore, amure, amurosu, murusu, amante, nnamuratu, zitu sm.

ampio : àmpulu, àpulu, largu, rande agg.

ampliamento : llargamientu sm.

ampliare : llargare, ssampulare tr.

ampolla : carrafa, carrafina, carrapa sf.

ampollosità : lardata, ufanerìa sf.; spantu sm.

ampolloso : lardusu, spantusu agg.

amputare : muzzare, tagghiare tr.

amuleto : cuernu, fierru te cavallu, portafurtuna, trìtici sm.; fica sf.; corne sf. pl.

Anacleto : Cretu pers.

anacronistico : surpassatu agg.

anagallide (pianta) : murseδδa sf.

analfabeta : ciùcciu sm.; gnurante sm. e f.

analisi : esami sm. pl.

anarchia : anarchìa sf.

anarchico : anàrchecu agg.

Anastasia : Stàsia pers.

anatra : pàpara, papareδδa sf., pàparu sm.

anca : anca; còscia, cossa sf.

anche : puru avv. e cong.

anche se : puru ca, puru ci; dopu sia ca; cu ttuttu ca cong.

anchilosare : giuncare, ncurdare, ntustulare, runceδδare intr.

anchilosato : giuncatu, ncurdatu agg.

anchilosato permanentemente : giuncu, runceδδatu agg.

ancora : ncora avv.

àncora : àncura sf.

andamento : andamientu, corsu sm.

andamento cattivo : andazzu sm.

andana : ndana sf.

andante : andante, cumune, urdinàriu agg.

andare : camenare, sçire intr.

andare a genio : ngarbizzare, ntunare, piàcere, scunfinferare intr.

andare di corsa : cùrrere intr.

andare di traverso : spiasçiare, squinciare; scùrrere intr.

andare in fumo : spumare intr.

andare su e giù : sçire e benìre, sçire nanti e rretu; camenare de cquai e de δδai; fare la pendurìcula; passare e spassare intr.

andare via di forza : smammare intr.

andata : sçiuta sf.

andatura : camenatu sm.

andazzo : andazzu sm.

andirivieni : sçiuta e benuta sf.; ai e bieni sm.

Andrano : Ndranu geogr.

Andrea : Ndrea, Ndreuzzu pers.

androne : landrone sm.; remesa sf.

aneddoto : culàcchiu sm.; sturiella sf.

anello : nieδδu sm.

anello con brillante : sulitàriu, sulitaru sm.

anello del gancio : cchettu sm.; fimmeneδδa sf.

anello di bloccaggio : fèrgia sf.

anemia : perniciosa sf.; male de Santa Marina sm.

anemico : mmulenutu, ngialenutu agg.

anemone : nèmula sf.

anestetico : nùbbiu, papagnu sm.

anestetizzare : ddurmescìre, mpapagnare, nubbiare tr.

anestetizzato : ddurmesciutu, mpapagnatu, nubbiatu agg.

aneto (pianta) : fetusa sf.

anfiteatro : anfitiatru sm.

anfora : barruffu, mbile, pirettu, trùfulu sm.; carrafa, truzzeδδa, truzzella, uzzeδδa sf.

angelica arcangelica (pianta) : nzìrnia sf.

angelica selvatica : ngèleca sf.

Angelo :Àngelu, Angiulinu, Ninu, Ninuzzu pers.

angelo : àngelu sm.

Angelo custode : Àngelu custote sm.

angina : ngina sf.; tulore a mpiettu sf. e m.

angioletto : angelieδδu sm.

angolino : angulìcchiu, angulieδδu, cantunceδδu, cantunieδδu sm.

angolo : àngulu, cantune sm.

àngolo ben riparato : mantagnu sm.

angoscia : crepacore, malannu sm.; crepazione, mattana sf.

angosciare : mbelenare, trumentare tr.; despiacìre rifl., triulare intr.

anguilla : ngiδδa, nguilla sf.

anguria : sargeniscu (murettu, brindisinu) sm.

ànice : ànesi sm.

anicino : anesinu sm.

anima : ànema, ànima, arma sf.; rrefiatu sm.

anima benedetta : benettànima sm. e f.

anima buona di defunto : bunànima sm. e f.

anima di infante : angeleδδa, angeliδδa, animeδδa sf.

animale : animale, annemale, annimale sm.

animale di un anno : anninu agg.

animaletto notturno : frùscula sf.

animarsi : scazzecare, sciuδδecare rifl.

animelle : animeδδe sf. pl.

Anita : Nnita, Nnituzza pers.

Anna : Annina, Nnina, Nina, Ninuzza, Ninetta, Nnetta pers.

annacquare : nnacquarisçiare; attisçiare tr.

annaffiare : ddacquare, ndacquare, nzurfisçiare; mmuδδare, ssuppare tr.

annaffiata : ddacquata, nzurfisçiata, ssuppata sf.

annaffiato : ddacquatu, nzurfisçiatu, mmuδδatu agg.

annaffiatoio : bagnalora, ddacqualora, nzurfalora, nzurfarola sf.

annata : nnata; staggione sf.

annata buona : bonannata sf.

annata cattiva : malannata sf.

annegare : nfucare; suffucare tr.

annerire : nnerìre, nnervecare; mbrunìre, scurare, scurìre, scurìscere tr. e intr.

annerito : nnerutu, nnervecatu; mbrunutu, scurutu agg.

Annibale : Nnìbbali pers.

annidarsi : nnitare rifl.

annientare : destrùggere, scuffundare tr.; fare nna strasçina, fare terrapiana intr.

anniversario : [a]nniersàru, [a]nniversàriu sm.

anno : annu sm.

anno corrente : quannu, stannu, st'annu, l'annu te moi sm.

anno prossimo : annu ci ene sm.

anno scorso : fallanno sm.

anno (oltre un -) : subbrannu avv.

anno (ora fa un -) : mofallannu avv.

annodare : nnutare, llazzare, ttaccare tr.; fare lu nnutu intr.

annodato : nnutatu, ttaccatu agg.

annoiare : noiare, nuiare, ncaδδisçiare, scugghiunare, stufare tr.

annoiarsi : nsustiare, scassare rifl.

annoiato : nuiatu, ncaδδisçiatu, scugghiunatu, stufatu, stufu agg.

annona : grassa, rassa sf.

annona (addetto all'-) : grassieri, rassieri; mèsciu de fera sm.

annottare : nnuttare, mbrunìre, scurìre intr.

annottato : nnuttatu, mbrunutu, scurutu agg.

annullare : abbulìre; scancellare, scunzare tr.

Annunziata : Nunziata, Nunziatina, Natina pers.

annunzio : noa sf.; avvisu, messàggiu sm., nutìzia sf.

annusare : ddurare, ndurare, entare, nnasare tr.

annusata : entata sf.

annuvolarsi : nnulare; mputrunìre, tramazzare, ntramazzare intr.; trubbare, umbrare rifl.

annuvolato : nnulatu; mputrunutu, ntramazzatu, trubbu, umbratu agg.

ansa : àsula, màneca, presa sf.; mànecu sm.

ansante : fannusu, ssaccante agg.; cu lla lìngua te fore loc.

ansare : nfannare, nfannisçiare, ssaccare intr.

Anselmo : Ansermu, Nsermu, Nsermùcciu pers.

ansia : ànzia, mesìa sf.

ansietà : ànema te fore, parpitazione sf.

ansimare : nfannare, nfannisçiare, ssaccare intr.

ansimo : nfannu, ssaccu sm.

ansioso : anziusu, fannusu, ncusçetatu, nfannatu, picciatu, picciusu, sulliatu agg.

anta : scuru; farcune sm.

antagonista : [a]vversaru, avversàriu, nemicu sm.

antenato : nannàsçenu, nanni, ntanatu sm.

anteporre : nantimìntere tr.

anteposto : nantimisu agg.

anticamente : nticamente avv.; allu nticu, nna fiata, mmanu a…, alli tiempi de… loc. avv.

antichità : ntichità sf.; nticu sm.

anticipare : ntecepare, nticepare tr. e intr.

anticipo : ntìcepu sm.; nantiparte, nanziparte sf.

anticlericale : anticristu, mangiaprieti, mòzzecasanti sm.

antico : nticu agg.

anticristo : anticristu sm.

antifona : ntìfuna sf.

antipatia : ntipatìa sf.

antipatico : ntipàtecu agg.; facci te signa loc.

antireligioso : filisdèu, sçiutèu, sçiutìu, tùrchiu, turcu agg. e sm.

Antonia : Ntònia, Ntunina, Ntunietta, Tetta, Tetti, Uccia, Ucciceδδa pers.

Antonio : Ntoni, Ntoniceδδu, Ntuninu, Ntunùcciu, Nùcciu, Ucciu, Ucciceδδu pers.

antrace (foruncolosi) : ntràsçiu sm.; esseture sf. pl.; spochi sm. pl.

anulare : tìsçetu te lu nieδδu sm.

anzianità : nzianetate, nzianità sf.

anziano : nzianu, rande agg.

anziano (assai -) : ècchiu, nannàsçenu, nanni, pati sm.

anziché : nvece cu cong.

anzitutto : prima te tuttu avv.

apatia : ndifferenza, scusçetatezza, scusçetezza sf.

apatico : ddefreddutu, ndifferente, scusçetatu agg.; senza sangu loc.

ape : apu, apune sm.

ape regina : mammareδδa sf.

aperto : piertu; mmasatu, scarassatu, stampagnatu agg.

apertura : carassa, furame, ucca sf.

apertura di abitazione : porta sf., purtuncinu, usciu sm.

apertura di muretto : atu sm.

apertura nei pantaloni : petàccia; putèa perta sf.

apertura (pezzetta che fuoriesce dall'-) : pèttula sf.

apiaio : pràttecu sm.

apiaro : aparu sm.

apicale : cimaluru agg.

apòcina : pòcina sf.

Apollonio : Pulòniu pers.

apologo : faeδδata, sturiella sf.; culàcchiu, cuntu, fattarieδδu sm.

apoplessia : còccia allu core, còccia a ncapu sf.; corpu a ncapu, corpu te sangu sm.

apostolo : apòstulu sm.

apostrofare : apostrufare tr.

apostrofo : apòstrufu sm.

appagare : ccuntentare, sutispare tr.

appagato : cuntente, sutispattu agg.; a ppostu loc. avv.

appallottolare : mpaδδuttare, mpaδδuttulare, mpaδδuttulisçiare; coculare, ncoculare, ncagghioppulare tr.

appallottolato : mpaδδuttatu, mpaδδuttulatu; ncagghioppulatu agg.

appaltare : appardare tr.

appalto : appardu sm.

appannamento dell'atmosfera : fumulizzu sm.

appannare : mpannare; mbracchiare; nfumulare tr.

appannato : mpannatu, ppannatu; nfumecatu, nfumulatu agg.

apparare : parare, ddubbare, mbardare tr.

apparato : apparatu sm.; paratura, parazione sf., paramienti sm. pl.

apparatore : paratore sm.

apparecchiare : mparecchiare, ccunzare, parare, ppruntare, preparare tr.

apparecchiatura : paramentu sm.

apparecchio : apparècchiu, mparècchiu, ngegnu sm.

apparentamento : mparentamientu sm.

apparentarsi : mparentare rifl.

apparenza : [a]pparenza, cumparìa sf.

apparigliare : mparicchiare, mparigghiare, ccuppiare, ncucchiare tr.

apparire : parìre, fecurare; cumparìre, spuntiδδare intr.

apparizione : cumparsa sf.

appartamentino : quartinu sm.

appartamento : abbetazione, casa sf.; case sf. pl.; paramientu te case sm.

appartato : ppartatu, sulagnu, suletariu agg.

appartenenza : mpartenènzia sf.

appartenere : mpartenìre, èssere intr.

appassionare : mpassiunare tr.

appassionarsi : ncarnare, ttaccare intr.

appassionato : mpassiunatu, ppassiunatu, ncarnatu, ttaccatu agg.

appassire : mpassulare; mpassuδδare; ngialenìre, sfiurìre, spampanare intr.

appassito : mpassulatu; mpassuδδatu; ngialenutu, sfiuritu, spampanatu agg.

appello : appellu sm., chiamata sf.

appena : ampena, mpena, ppena avv. e cong.

appena appena : isa isa, ripa ripa, millestienti, a stienti, a stentu avv.

appendere : ppèndere, ppendìre tr.

appendersi (con le braccia) : mpenniculare, ppenduricare rifl.

appendiabiti : crucera sf.; ppiendirrobbe sm.

appendice : dindinu, piricandieδδu, pirulinu sm.

appesantire : ppesantìre, carrecare, nchiummare, ncurmunare tr.

appesantito : pesante, ppesantutu, carrecu, ncurmunatu agg.

appeso : mpisu agg.

appeso per le braccia : mpisu, ppenduricatu agg.

appestare : mpestare tr.

appetito : [a]ppetitu sm.

appetitoso : sapuritu, stuzzecusu agg.

appetto : mpiettu avv.

appezzamenti di terreno : campureδδe sf. pl.

appezzamento : ndana sf.

appianare : ddepparare, ssuzzare; chianulisçiare, turlare tr.

appianatoia : bàttula sf.; fracassu sm.

appianatoio : tràgghia sf.; rastieδδu sm.

appiccare : mpezzecare, mpicciare, ddumare tr., mìntere fuecu intr.

appiccicare : ncuδδare tr.

appiccicarsi : mpescare, nculasçiare, nculastrare rifl.

appiccicaticcio : ncuδδatizzu agg.

appiccicoso : ncuδδusu agg.

appiedare : mpetare, tuccare terra intr.

appieno : a nchinu avv.

appiola (mela) : lappa sf.

appioppare : cchiuppare, ppiuppare; ncuδδare, ncuzzettare, nzettare tr.

appioppare epiteti : ngiurare, ntitulare tr.

appisolarsi : mpannare, mpannisçiare, mpannulare, mpapagnare, mpassuδδare, mpassulare intr.

applicare : apprecare, sçiùngere tr.

applicazione : apprecazione sf.

appoggiare : mpuggiare, ppuggiare, ncùmmere tr.

appoggiato : ccuntu, puggiatu agg.

appoggiatoio : mpuggiaturu agg.

appoggio : mpòggiu, ncummu, ssiettu sm.

appoggio di balaustra : passamanu sm.

appollaiarsi : cuare, mmasunare rifl.

apposta : mposta avv.

appostamento : mpustamientu sm.; posta sf.

appostare : mpustare, ppustare, ppuntunare, spettare scusi tr.

apprendere : mparare, sapìre, enìre a ssapìre tr.

apprendista : prencipiante sm. e f.; tescìpulu sm.

apprensione : pensieri, penzieri sm.; preoccupazione sf.

apprensione (stare in -) : (stare) allu citu; subbra lla retìcula, susu a lli craùni ddumati loc. avv.

apprensivo : ansiusu, mpauratu, ncusçetatu, picciusu, sustiusu agg.; cu ll'ànima te fore, cu llu core ncanna loc.

appresso : appriessu, [a]ppressu, mpriessu; duppu, poi avv.

apprettare : mpusumare tr.

appretto : pòsuma, pùsema sf.

apprezzamento : mprezzamientu sm.

apprezzare : mprezzare tr.

apprezzatore : mprezatore sm.

approfittare : mprufittare, pprufittare intr.

approfittatore : pprufittatore, sciacaδδu sm.; futticumpagni, futtinculu sm. e f.

approntare : ccunzare, depparare, nnastare, ppruntare, preparare, sistemare, tèndere tr.

approntare una centina : armare tr.

approntato : ccunzatu, depparatu, preparatu, prontu agg.

appropriarsi : pprupriare, mpatrunìre, mpussessare, pigghiare rifl.

approssimarsi : cucchiare rifl.

approssimativamente : cchiùi o menu, isa isa, suppergiù avv.

approssimativo : pprussimativu agg.

approssimato : pprussimatu, cùcchiu cùcchiu agg.

approvare : ppruare, cunsentìre tr.; dire te sine intr.

approvazione : ppru[v]azione sf.; cunsensu, ssensu sm.

appuntamento : ppuntamientu sm.

appuntare : ppuntare tr.

appuntato : ppuntatu agg. e sm.

appuntire : mpezzutare tr.

appuntito : mpezzutatu, pezzutu, puntutu agg.

appurare : ppurare, scuprìre tr.

apribile : apreturu agg.

aprile : (a)brile sm.

aprire : àprere, aprìre; scarassare, scuperchiare, spalangare, stampagnare tr.

aquila : àcula sf.

aquilone : cumeta sf.

arabico : ràbbicu agg.

arabile : aratizzu agg.

arabo : àrapu, moru agg. e sm.

arachide : nuceδδa merecana, nuceδδa muδδisa sf.

Aradeo : Aratèu, Taraddèu geogr.

aragosta : racosta sf.

arancia : bortucallu, burtucallu, portucallu sm.

arancia amara : maràngia, meràgnula, meràngula sf.

arancio : bortucallu, burtucallu, portucallu sm.

arare : arare; scurmunare, tersiare, traersare tr.

arativo : aratizzu agg.

arato : aratu sm.

arato di fresco : ratizzu sm.

aratro di ferro : aratinu sm.

aratro di legno : aratu, aratu nustrale, nustrale sm.

arbitrarsi : bitriare, rbitriare; permèttere rifl.

arbitrio : bìtriu, rbìtriu sm.

arca : arca sf.

arca (conchiglia) : pete te crapa sm.

Arcangelo : Arcàngelu pers.

archetto : archettu, serrettu sm., serriceδδa sf.

archibugio : archibbùsçiu sm.

archipendolo : filu a piombu, filu a chiummu, lieδδu sm.

architrave : cirmale, mmuègghiecu, mmuègghecu; sarcenale, sarcentale sm.

architrave (concio dell'-) : pete d'arcu sm.

architrave (chiusa dell'-) : chiài sf.

arciprete : acciprete, arciprèite sm.

arcivescovo : arcivescuvu, arcivescu sm.

arco : arcu sm.

arcobaleno : arcubbalenu, arcu de Nuè sm.

arcolaio : bìndulu, ghindu sm.; macìnula sf.

ardere : àrdere, ardìre, brusçiare, mpezzecare intr.

ardire : curàggiu sm.; abeletate, abeletà faccetosta sf.

arena : rena sf.

arenaceo (terreno -) : renazza sf.

arenarsi : rrenare rifl.

arenazione : sabbiatura sf.

arenile : spiàggia sf.

argano : àrganu, ngegnu, spitu sm.; macìnula, naèra sf., matassaru, ndelecaturu sm.

argentina (pesce) : argentinu sm.

argento : argentu sm.

argilla : crita sf.; uèlu sm.

argilloso (terreno -) : critazzu sm.

argine : cigghiaru, molu sm.; crista te terra, mposta, tizza sf.

argine con siepe : rapetale, sepale sm.

argomento : argumentu, fattu sm.; tema sf.

aria : ària sf.

aria afosa : ària nfosa sf.

aria fumosa : fumulizzu sm.

aria stagnante : ària quagghiata sf.

aria umidiccia : faugnu sm.

aria viziata : àffetu sm.

aridità : arsura, secchezza, sicca, sìccita sf.

arido : arsu, siccu, sprittu agg.

ariete : manzaru sm.

aringa : renga, saraca sf.

arioso : ariusu agg.

arista : ristu sm.

Aristide : Arìstite, Arìstice, Rìstice pers.

Aristodemo : Ristutemu pers.

arlecchino : allerchinu, arlecchinu sm.

arma : arma sf.

armacollo : musçularu sm.

armadietto : stipettu, stipu sm.

armadio : armàtiu, stipone sm.

armaiolo : armieri sm.

Armando : Armandu, Armanduzzu pers.

armare : armare tr.

armento : mandra, murra sf.

armiere : armieri sm.

armìggero : armìggeru sm.

armonia : armunìa sf.

armonica : organettu sm.

armonium : òrganu sm.

armonizzare : ntunare tr.

Arnesano : Arnesanu geogr.

Arnesano (di -) : sanese agg.

arnese : arnese, attrezzu sm.

arnese ingombrante : ntruppu, teluernu, talornu sm.

arnese inservibile : scascizzu sm.

arnesi da lavoro : lòtani, fierri sm. pl.

arnesi sparsi all'intorno : scìgghie sf. pl.; straquenzi sm. pl.

aro : pane te scursuni, te secare sm.

arpa : arpa sf.

arpìa : arpìa, strica, stulara sf.

arpione : arpiune, ncinu sm.

arrabbiarsi : rraggiare, ncazzare, stizzare; mpecare, tannare rifl.

arrabbiato : rraggiatu, ncazzatu, stizzatu agg.

arrabbiato alquanto : rraggiatieδδu, ncazzatieδδu agg.

arrabbiatura : rraggiatura sf.

arraffare : ccianfare, rispulare tr.

arrampicarsi : rrampecare, mpertecare rifl.

arrampicata : rrampecata, mpertecata, salita sf.

arrampicato : rrampecatu, mpertecatu, mpisu nferratu agg.

arrancare : rrancare, ncarcagnare intr.; strasçenare rifl.

arrangiamento : rranciamientu sm.

arrangiare : rranciare, remetiare; rrunzare tr.

arrembaggio : rrambàggiu, serra serra sm.

arrendersi : rrèndere, rifardare rifl.

arreso : rrendutu, rifardatu agg.

arrestarsi : fermare, rrenare rifl.

arresto (leva di -) : stagghiaturu sm.

arretrare : nculare, nculazzare, sçire a rretu intr.

arretrati (accumulare -) : attrassare, ntrassare tr.

arretrato : rretratu agg.

arretrato di lavoro : attrassu, ntrassu sm.

arri! : â; sçiamu, me'! inter.

arricchimento : rricchimientu sm.

arricchire : rrecchìre intr. e tr.; mpennare intr.

arricchito : rreccutu, riccu; mpennatu agg.

arricciacapelli : cast